Kort na het verlies van mijn zoontje Siem ging ik googelen op stilgeboortes en wilde ik verhalen lezen van lotgenoten. Op één af andere manier gaf dit mij steun. Mijn vriend daarentegen wilde liever niks hierover opzoeken en graag juist wat doen en bezig blijven, hij had een meer praktische manier van rouwen. Maar wat is rouw dan precies? En hoe verloopt een rouwproces?
Rouw wordt omschreven als het geheel van lichamelijke, emotionele, cognitieve en gedragsmatige reacties die optreden na het verlies van een persoon met wie een betekenisvolle relatie bestond. De emotionele pijn die men voelt als de persoon is gestorven, is de prijs die hij betaalt voor de band die hij met gestorvene had. Daarbij is rouw is een mix van uiteenlopende emoties: van verdriet en boosheid tot schaamte, jaloezie en angst.
Rouw treedt niet alleen op bij daadwerkelijk verlies, maar ook bij een gebeurtenis in je leven waar iets (langzaam) verdwijnt, verandert of nooit zal gebeuren. Denk hierbij aan ontslag, scheiding, gezondheid of ongewenst kinderloosheid.
Bij rouw en verlies kunnen verschillende symptomen optreden. De duur en intensiteit van rouw verschillen per persoon en per situatie.
Vier fases van rouw
Er bestaan vier fases als het gaat om rouwverwerking.
1. Ontkenning: je gelooft niet wat er is gebeurd. Je bent in shock en voelt je verdoofd. Alles lijkt onwerkelijk.
2. Opstand tegen verlies: Je voelt het gemis en komt er tegen in opstand. Verschillende emoties zoals verdriet, angst en woede wisselen elkaar af.
3. Desorganisatie; je voelt je meer en meer gedesoriënteerd en zondert ja af van de buitenwereld.
4. Herstel: In deze fase neemt het gemis af en je pakt de draad weer op.
Het lijkt of je als rouwende snel door deze fases heen moet gaan (het liefst zou je meteen doorgaan naar herstel) maar helaas werkt het niet altijd zo. De fases hebben vaak een wisselende volgorde en sommige reacties treden helemaal niet op. Ook het herstel kan vaak veel langer duren dan gedacht. Daarom spreekt men vaak liever over rouwtaken dan fasen. Rouwen is namelijk een actief proces en hard werken.
De vier rouwtaken zijn:
1. De werkelijkheid van het verlies onder ogen zien: het verlies is definitief
2. De pijn en emoties van het verlies ervaren
3. Aanpassen aan het leven zonder overledene
4. De draad weer oppakken
Verlies in de zwangerschap en rondom geboorte
Vaak hoor je als ouder van een overleden kind van je omgeving dat je het een plekje moet geven of het verlies moet verwerken. Maar hoe kan je zo’n verlies nou een plekje geven, net alsof het verdriet er dan niet meer is? Liever spreken we over het verweven van het verlies in jouw leven om zo een betekenis eraan te geven. Een verlies in de zwangerschap of rondom de geboorte is heel anders dan een verlies van een persoon op oudere leeftijd. In plaats van rouwen om de herinneringen van diegene draait het bij verlies in de zwangerschap of geboorte om een wens of droom die nooit in vervulling zal gaan. Je verliest een toekomstbeeld. Het verlies terwijl het leven net zou beginnen is onnatuurlijk en als ouder heb je het gevoel geamputeerd te zijn, een deel van jezelf mist.
Het verlies van een kind heeft groot effect op de relatie tussen ouders. Dit komt omdat rouw persoonlijk is en voor iedereen anders. Waar vrouwen vaker emoties tonen en meer met hun verdriet bezig zijn, rouwen mannen eerder in stilte en zoeken actieve afleiding. Wanneer er geen begrip is voor elkaar manier van rouwen en er afstand ontstaat, kan een relatie sterk onder druk komen te staan Maar je kunt als partners juist ook dichterbij elkaar komen en versterkt het verlies de relatie.
Het duale procesmodel van Henk Schut en Margaret Stroebe beschrijft hoe een gezond rouwproces verloopt door het voortdurend afwisselen van verliesgericht en herstelgerichte rouw.
Bij verliesgerichte rouw ga je de confrontatie aan met het verlies. Je bent bezig met het verlies van jouw dierbare en de gevolgen daarvan. Denk hierbij aan: herinneringen ophalen, denken aan overleden dierbare, oude foto’s bekijken, huilen.
Bij herstelgerichte rouw probeer je weer deel te nemen aan het dagelijks leven, zaken die je weer moet oppakken. Denk hierbij aan het overnemen van taken van overleden dierbare, aanpassingen, nieuwe identiteit en je bestaan betekenis geven.
Counseling bij rouw
Een counselor of coach gespecialiseerd in rouw kan iemand die rouwt helpen. Counseling is een laagdrempelige vorm van psychische hulpverlening waarbij de cliënt centraal staat. De counselor zorgt voor een luisterend oor en een vertrouwelijke omgeving, waardoor de cliënt zich veilig voelt om zijn situatie en gevoelens/ emoties te delen. Taak van de counselor: om een klimaat te creëren waarin men zichzelf durf te uiten, zowel verbaal als non verbaal.
Algemene taken van counselor:
1. steunen
2. perspectief bieden
3. faciliteren
Met kennis over rouw en ervaring met verlies weet ik hoe het is als een toekomst droom nooit in vervulling zal gaan. Ik bied een luisterend oor, begeleid in deze intense periode waar de wereld stil staat en geef handvatten hoe om te gaan met bepaalde situaties. Klik hier voor meer informatie.
Rouw is oneindig, maar dat is liefde ook.
Comments